Dowiedz się więcej na temat transportu multimodalnego!

Transport multimodalny to kluczowy element nowoczesnej logistyki, polegający na wykorzystaniu co najmniej dwóch różnych środków transportu w celu przemieszczenia towarów z jednego miejsca w inne. Zazwyczaj funkcjonuje w ramach pojedynczej umowy z jednym dostawcą usług transportowych, który odpowiada za całą podróż. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tej koncepcji oraz przedstawimy jej rodzaje, zalety i wady.

Z artykułu dowiesz się między innymi…

• Jakie są podstawowe zasady transportu multimodalnego, oraz jak wpływa on na efektywność globalnych łańcuchów dostaw.
• Jakie korzyści niesie za sobą wykorzystanie różnych środków transportu i jakie są kluczowe cechy dobrej usługi transportu multimodalnego.
• Kim jest operator transportu multimodalnego oraz jakie rodzaje transportu multimodalnego są najczęściej stosowane w praktyce biznesowej.

Co to jest transport multimodalny?

Transport multimodalny odnosi się do korzystania z co najmniej dwóch różnych rodzajów transportu podczas podróży w celu przemieszczania towarów z jednego punktu do drugiego. Może to obejmować transport kolejowy, morski, lotniczy lub drogowy i zazwyczaj odbywa się w ramach jednej umowy z jednym dostawcą usług transportowych, który bierze odpowiedzialność za całą podróż. Różni się od transportu intermodalnego, w którym towary są transportowane przy użyciu wielu środków transportu, ale każdy segment podróży jest objęty oddzielną umową.

Definicję transportu multimodalnego możemy znaleźć również w Konwencji ONZ, opracowanej w 1980 r., o międzynarodowym multimodalnym transporcie towarów. Konwencja definiuje transport multimodalny jako ,,Przewóz towarów przy użyciu co najmniej dwóch różnych gałęzi transportu na podstawie umowy o przewóz multimodalny, z miejsca położonego w jednym kraju, gdzie towar przejął w pieczę operator transportu multimodalnego, do oznaczonego miejsca przeznaczenia położonego w innym kraju".

Jak powstał transport multimodalny?

W erze globalizacji, w której szybki i wydajny transport ma kluczowe znaczenie, sektor logistyczny musiał wprowadzić innowacje i dostosować się do zmian wprowadzając transport multimodalny. Do rozwoju transportu multimodalnego przyczyniło się także wykorzystanie na masową skalę kontenerów morskich. Wraz z dynamicznie rozwijającą się wymianą międzynarodową, coraz większym wyzwaniem stał się szybki i sprawny przewóz ładunków będących przedmiotem transakcji handlowych. Zaprojektowanie i wdrożenie do obiegu kontenerów morskich przez Malcoma McLeana w latach 50. XX w. rozpoczęło dynamiczny rozwój przewozów multimodalnych, określonych z czasem kolejną rewolucją w transporcie.

Kontener jest jednostką ładunkową o zunifikowanych parametrach. Najbardziej popularne są kontenery standardowe - 20', 40' i 40 HC. Często spotykane są również kontenery specjalistyczne typu reefer, które służą do przewozu ładunków wymagających kontrolowanej temperatury. Więcej o kontenerach morskich przeczytasz w naszym artykule: https://seaandair.pl/klient/kontenery/

Oprócz kontenerów morskich znormalizowanych przez ISO pojawiły się również nowe jednostki ładunkowe w postaci nadwozi wymiennych (swap bodies), wykorzystywanych w przewozach lądowych. Dzięki swojej konstrukcji mogą one być w sposób szybki i sprawny przenoszone z jednego środka transportu na drugi. Ich wykorzystanie zmniejszyło koszty oraz skróciło czas realizacji procesów transportowych.

Wykorzystanie kontenerów morskich na większą skalę wymusiło opracowanie rozwiązań pozwalających na sprawną obsługę zarówno przed załadunkiem na statek, jak i po dotarciu do portu docelowego, a następnie finalnego miejsca dostawy. Pojawiły się więc specjalistyczne terminale przeładunkowe zarówno w portach morskich, jak i na zapleczu lądowym. Do przewozu drogowego zaprojektowano specjalne naczepy kontenerowe, które w połączeniu z ciągnikiem siodłowym mogą przewozić kontenery drogą lądową, a także wagony platformy przystosowane do przewozu kontenerów z wykorzystaniem infrastruktury kolejowej.

Opracowanie zintegrowanych systemów technologicznych pozwoliło na znaczne usprawnienie operacji przeładunkowych i manipulacyjnych z kontenerami. Ułatwiło też pracę spedytorów zajmujących się organizacją transportu.

Cechy transportu multimodalnego

Cechami transportu multimodalnego są:

• wykorzystane do przewozu minimum dwóch gałęzi transportu,
• jedna umowa o przewóz multimodalny,
• jeden operator,
• zjednostkowany ładunek (opcjonalnie).

Jakie są zalety transportu multimodalnego?

Transport multimodalny przynosi niezliczone korzyści, przekształcając łańcuchy dostaw i optymalizując operacje biznesowe. Korzyści te nie są tylko teoretyczne; mają one rzeczywisty wpływ, zwiększając wydajność łańcucha dostaw i ogólną wydajność biznesową.

Wśród najważniejszych zalet transportu multimodalnego wymienić można:

• skrócenie czasu obsługi ładunków w punktach przeładunkowych,
• zapewnienie możliwie najszybszego transportu towarów,
• zmniejszenie liczby dokumentów i formalności z tym związanych,
• kontakt tylko z jednym agentem/spedytorem (operatorem multimodalnym), który koordynuje proces transportowy, zazwyczaj obejmujący relację door to door,
• optymalizację kosztów, co wpływa na wzmocnienie pozycji eksportera na rynku międzynarodowym.

Wady transportu multimodalnego - Wyzwania dla firm

Pomimo licznych korzyści, przyjęcie transportu multimodalnego może wiązać się z własnymi wyzwaniami, które firmy muszą pokonać. Świadomość tych wyzwań umożliwia firmom opracowanie strategii skutecznego ich łagodzenia.

• Większa ilość dokumentacji - Przy zaangażowaniu wielu rodzajów transportu i przewoźników, często zwiększa się liczba zadań administracyjnych. Jednak cyfryzacja operacji i korzystanie ze zintegrowanych platform logistycznych może usprawnić te procesy, zmniejszając obciążenie administracyjne.

• Niezdolność lub słaba zdolność do śledzenia przesyłek w czasie rzeczywistym - Przełączanie się między różnymi trybami może prowadzić do martwych punktów w śledzeniu przesyłek. Może to powodować niepewność co do dokładnej lokalizacji ładunku.

• Zakłócenia łańcucha dostaw - Zaangażowanie różnych środków transportu oznacza możliwość wystąpienia zakłóceń, zwłaszcza jeśli jeden z nich napotka opóźnienia. Może to mieć wpływ na kolejne rodzaje transportu.

Aby temu przeciwdziałać, firmy mogą opracować plany awaryjne i utrzymywać otwarte linie komunikacji ze wszystkimi zaangażowanymi stronami, aby szybko dostosować się do nieprzewidzianych zmian.

Kogo można nazwać operatorem transportu multimodalnego?

Zgodnie ze wspomnianą już Konwencją o międzynarodowym transporcie multimodalnym , operator transportu multimodalnego to „każda osoba, która we własnym imieniu lub za pośrednictwem innej osoby zawiera umowę przewozu w transporcie multimodalnym i działa jako zleceniodawca, a nie jako agent, przejmując odpowiedzialność za wykonywanie umowy".

Można wyróżnić dwie grupy operatorów transportu multimodalnego:

• VO-MTO (Vessel Operating Multimodal Transport Operator) – armator, który pełni także funkcję operatora multimodalnego.
• NVO-MTO (Non Vessel Operating Multimodal Transport Operator) – operatorzy multimodalni, którzy nie posiadają własnych statków.

Jakie są rodzaje transportu multimodalnego?

Skuteczność transportu multimodalnego polega na jego zdolności do płynnej integracji różnych rodzajów transportu w celu zapewnienia, że towary skutecznie docierają do miejsca przeznaczenia.

Przyjrzyjmy się głównym rodzajom transportu, które tworzą szkielet tego skomplikowanego systemu.

Główne rodzaje transportu multimodalnego

Pod względem wykorzystanych środków transportu wyróżnić można multimodalne przewozy:

• lotniczo-moskie – system ten wykorzystuje zalety dwóch środków transportu, a mianowicie prędkość transportu lotniczego i ceny transportu morskiego; jest to rekomendowane rozwiązanie w przypadku przewozu ładunków drobnicowych.
• drogowo-lotnicze – wykorzystujący szlaki powietrzne i lądowe, gdzie najdłuższy odcinek pokonuje się drogą powietrzną, a transport drogowy służy do transportu pomiędzy nadawcami/odbiorcami towarów.
• szynowo-drogowe “Piggyback” – transport kolejowy i drogowy, używany w szczególności w Polsce i na terenie Stanów Zjednoczonych; jest to kombinacja transportu kolejowego i drogowego z wykorzystaniem naczep samochodowych i nadwozi wymiennych, rekomendowana szczególnie wówczas, gdy przewóz ma miejsce na długim dystansie; wykorzystanie transportu kolejowego znacznie zmniejsza łączne koszty transportu.
• szynowo-morskie: Sea-rail - przewóz z wykorzystaniem transportu morskiego oraz kolejowego, gdzie transport kolejowy jest wykorzystywany do dowozu/odwozu ładunków do/z terminali portowych, z wykorzystaniem bocznicy kolejowej.
• szynowo-morskie: Sea-train - transport kolejowy i morski, w tym przypadku zastosowanie znajdują promy morskie, przystosowane do przewozu wagonów, przykładem mogą być przewozy między portem Mobile w Alabamie a portem Coatzacoalcos w Meksyku, gdzie dwupoziomowy prom (rail ferry) jest w stanie zmieścić 115 wagonów.

• Land bridge - oznacza przewóz kontenerów drogą kolejową pomiędzy terminalami portowymi, np. ze wschodniego na zachodnie wybrzeże USA.
• Ro-ro - przewozy pojazdów ciężarowych statkami ro-ro, które są dostosowane do transportu ładunków tocznych i pojazdów zarówno osobowych, jak i ciężarowych.

Zastosowanie transportu multimodalnego w łańcuchu dostaw

Praktyczne zastosowanie transportu multimodalnego można obserwować w globalnych łańcuchach dostaw. Jego integracja różnych form transportu przyczynia się do zwiększenia elastyczności, prędkości i efektywności kosztów operacyjnych. Przykładowo, szwedzki gigant meblowy IKEA efektywnie łączy transport drogowy, kolejowy i morski, by dostarczać produkty od producentów do sklepów na całym świecie. Z kolei lider e-commerce, Amazon, wykorzystuje połączenie transportu lotniczego, drogowego i kolejowego w swojej rozległej sieci logistycznej, co umożliwia mu realizowanie szybkich dostaw.

Przykłady transportu multimodalnego:

Łańcuchy dostaw firm takich jak IKEA, Zara czy Grupy Volkswagen to przykłady pokazujące, jak firmy z różnych branż mogą efektywnie wykorzystywać usługi firm logistycznych takich jak Omida Sea And Air S.A.

• IKEA: Choć szwedzki gigant meblowy jest znany z efektywnego wykorzystywania przestrzeni dzięki płaskim opakowaniom, to za sprawne przemieszczanie produktów na globalną skalę odpowiadają wyspecjalizowane firmy logistyczne. Współpracując z partnerami logistycznymi, IKEA zapewnia, że każdy element łańcucha dostaw od producenta do sklepu jest zoptymalizowany, co obejmuje zarówno transport drogowy, kolejowy, jak i morski.

• Zara: Znany na całym świecie hiszpański detalista odzieżowy Zara stosuje multimodalny transport do szybkiego dostarczania produktów z fabryk do sklepów w różnych krajach. Korzystając z połączenia transportu lotniczego, morskiego i kolejowego, Zara jest w stanie realizować strategię „fast fashion”, przemieszczając towar z magazynów centralnych do sklepów w ciągu kilku dni. Jest to możliwe dzięki dobrze zaprojektowanemu systemowi logistycznemu, który pozwala na częste uzupełnianie zapasów i dostosowanie do zmieniających się trendów rynkowych. Firmy logistyczne grają tu kluczową rolę, łącząc różne rodzaje transportu, by zapewnić ciągłość dostaw.

• Grupa Volkswagen: Transport pojazdów produkowanych przez Grupę Volkswagen to złożony proces, w którym specjalistyczne firmy logistyczne odgrywają niezastąpioną rolę. Od przewozu kolejowego, przez załadunek na statki, aż po dystrybucję końcową — to dzięki współpracy z firmami logistycznymi, Volkswagen może skutecznie dostarczać swoje pojazdy na globalnym rynku, minimalizując ryzyko uszkodzeń oraz koszty.

Te przykłady ilustrują, jak niezastąpioną wartość dla globalnych marek mają profesjonalne firmy logistyczne, które zapewniają efektywność, skalowalność i elastyczność niezbędne do obsługi skomplikowanych łańcuchów dostaw.

Podsumowanie

Transport multimodalny wraz z towarzyszącą mu spedycją to innowacyjne rozwiązania w skomplikowanych globalnych łańcuchach dostaw, oferujące wszechstronność, wydajność i opłacalność. Mimo że wiąże się z wyzwaniami, zrozumienie jego specyfiki i stosowanie najlepszych praktyk może przynieść firmom znaczące korzyści. W szybko rozwijającej się sieci połączeń międzynarodowych kluczowe znaczenie dla osiągania logistycznej doskonałości i przewagi konkurencyjnej będzie miało wykorzystanie transportu multimodalnego. W celu uzyskania informacji dopasowanych do indywidualnych potrzeb zapraszamy do kontaktu. Dla naszych Klientów realizujemy multimodalne rozwiązania logistyczne, na całym świecie. Nasze usługi dedykujemy firmom, które chcą regularnie transportować swoje towar w dowolne miejsce na świecie, dbając o cały przebieg transportu, dokumentacje, cło oraz inne aspekty organizacji transportu międzynarodowego.

Bibliografia D. Marciniak-Neider, J. Neider; Podręcznik spedytora; Wydanie VII, Gdynia 2020